Mijn naam is Ivo Roefs, ik ben voorzitter van branchevereniging DDA, de Dutch Digital Agencies.
In de aanloop naar een nieuw kabinet stel ik mij voor dat ik fractievoorzitter ben, of lijstduwer, of Kamerlid, of woordvoerder; ik doe kortom net alsof ik in Den Haag werk, en mag helpen om een nieuw regeerakkoord in elkaar te zetten.
Wat zou ik doen?
Ik zou van de nood onmiddellijk een deugd maken, dát is wat ik zou doen. – En hier is waarom.
Voor grote veranderingen – zo gaat dat nu eenmaal in de geschiedenis – heb je soms een crisis of een ramp nodig. Een dramatische gebeurtenis, die fatale kwetsbaarheden blootlegt.
In Nederland is het voorbeeld waar altijd naar gewezen wordt (omdat het zo’n verschrikkelijk goed voorbeeld is) onze Deltawerken. We zijn beroemd om de Oosterscheldedam en de Maeslantkering. We exporteren onze kennis op dit gebied zelfs over de hele wereld.
Maar we zijn daar pas zo goed in geworden, nadat eerst zo’n honderdduizend mensen hun huis en hun bezit waren kwijtgeraakt tijdens de Watersnoodramp van 1953. – We bleken véél kwetsbaarder dan we dachten.
En zo is het nu weer!, zeg ik. Het water staat ons aan de lippen, al is het dan digitaal. De gevolgen zijn evengoed soms heel verwoestend: ik hoef maar te verwijzen naar de rol van IT in de toeslagenaffaire. Ook de coronacrisis heeft laten zien dat de digitale slagkracht van de overheid – laten we het zo zeggen – nog best veel beter kan.
Dus ik vraag: hoeveel rampen hebben we nog nodig, voordat we net zo slim worden als de Deltacommissie, destijds? – Wat moet er gebeuren voordat we een stap naar achteren doen, even opnieuw nadenken, en ons afvragen: hoe kunnen we het écht goed regelen? Hoe zorgen we dat de overheid net zo soepel loopt en net zo feilloos werkt als de sluiters van de stormvloedkering?
Het knappe aan de Deltawerken is natuurlijk, dat er nergens een halve maatregel werd genomen. Er werden geen pleisters geplakt, er werd niet voortgebouwd op bestaande systemen, integendeel zelfs: er werd een compleet nieuwe standaard in waterbeheer gezet. De impact van tweehonderdduizend hectare Nederland die onder water stond, was groot genoeg om ons te inspireren tot radicale stappen en grote daden.
Laat dat nu weer zo zijn, zeg ik.
Ik zeg dat overigens niet in mijn eentje, want ik zeg het namens de branche die zulke vragen elke dag voor bedrijven beantwoordt. En al die professionals zeggen hetzelfde: geef de digitale overheid een kans, ga terug naar de tekentafel.
Er stroomt water over de plinten op allerlei aspecten van de digitale dienstverlening van de overheid. – Zoals het nu is, is de digitale overheid niet voor alle burgers even toegankelijk. – Zoals het nu is, kan de overheid een veilig gebruik van onze data onvoldoende garanderen. – Zoals het nu is, heeft de overheid te weinig grip en te weinig overzicht, doordat er allerlei systemen en databronnen naast elkaar blijven bestaan. – Zoals het nu is, kortom, kan het niet langer.
Geloof mij nou: de digitale dienstverlening van de overheid is voor de toekomst van dit land ongeveer net zo belangrijk als de hoogte van onze dijken. Als we er niks aan doen, dan komt er een dag dat we allemaal natte voeten hebben.
Dus: hoe wordt de overheid flexibel en oplossingsgericht, in plaats van star en systeemafhankelijk? Hoe maken we de digitale overheid veilig, laagdrempelig, en vooral: gericht op de vraag van de burger? – dat zijn de vragen van vandaag, en ze schreeuwen om antwoord.
Daarom roep ik Den Haag op, vanaf deze plek. Want het kan niet langer wachten. Het regeerakkoord dat komt moet niet alleen verstandig zijn, het moet vooral ook slim zijn; slimmer dan ooit. Laat er alsjeblieft een Digitaal Deltaplan in staan.
De volgende keer op deze plek: hoe we kunnen zorgen dat we altijd de beste experts aan tafel hebben.
Ga naar www.hetslimsteregeerakkoord.nl en schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dan houden wij je op de hoogte van onze pogingen om Den Haag wakker te schudden over digitale zaken.