Beste mevrouw Hamer,
Ik ben ongerust.
Dat zeg ik niet alleen als burger, maar ook als voorzitter van branchevereniging DDA, de Dutch Digital Agencies.
Mijn vakgenoten en ik kijken met reële zorgen naar de digitale dienstverlening van de overheid (soms zelfs met angst en beven) en we zijn bang dat u die zorgen onvoldoende deelt. Vandaar deze oproep, met de formatie van een nieuw kabinet in zicht.
Wij vragen u met klem: maak digitale zaken belangrijk in het regeerakkoord, véél belangrijker dan tot nu toe. Wat ons betreft zelfs door de oprichting van een Ministerie van Digitale Zaken.
Hier is in het kort waarom.
We zeggen altijd ‘de overheid’, maar je kunt ook zeggen: de grootste klantoperatie van Nederland. Geen andere organisatie heeft zoveel loketten, geen bedrijf heeft zoveel klanten.
Maar er is geen onderneming te vinden, waar de digitale dienstverlening zó versnipperd georganiseerd is, als bij de overheid. En dat wreekt zich.
Er is natuurlijk een goede reden, waarom bedrijven hun digitale dienstverlening bijna altijd centraal georganiseerd hebben.
Het is namelijk de enige manier om de boel gestroomlijnd te krijgen. En als de boel niet gestroomlijnd is, dan raakt zo’n bedrijf onderweg klanten kwijt.
Nou zult u zeggen, en terecht: de overheid is geen bedrijf.
Maar dan zeggen wij: daarom juist! – Er is geen organisatie die het zich zo slecht kan veroorloven om onderweg klanten kwijt te raken als de overheid. Die moet er immers voor iederéén zijn.
Dat de overheid die belofte op cruciale momenten niet waarmaakt hoef ik niet uit te leggen, al helemaal niet in De Volkskrant. Iedereen heeft op deze pagina’s kunnen lezen over de hoofdpijndossiers waarin de IT van de overheid een rol speelt.
Nu is de onderliggende ellende niet in één dag opgelost, ook niet met de oprichting van een ministerie.
Nederland moet een inhaalslag maken: we zullen een tijdje hard moeten aanpoten om ons IT-landschap op orde te krijgen. Noem het een ‘Digitaal Deltaplan’. En als we daar nu niet aan beginnen, met déze kabinetsformatie, dan verzakt de boel alleen maar erger.
Zoals het nu is, mag het niet blijven.
Zoals het nu is, wordt het wiel op allerlei niveaus van de overheid opnieuw uitgevonden, met alle foutkansen en risico’s van dien.
Zoals het nu is, zijn er voor de burger nog allerlei verschillende overheden, ieder met hun eigen toegang en bijbehorende drempels.
Zoals het nu is, heeft de overheid veel te weinig grip op de kosten, doordat er allerlei systemen en databronnen naast elkaar blijven bestaan.
En nu hebben we de woorden ‘privacy’ en ‘toeslagenaffaire’ nog niet eens gebruikt.
Zo’n Ministerie van Digitale Zaken zou dus de opdracht moeten krijgen om de dienstverlening van de overheid radicaal te stroomlijnen.
En het uitgangspunt moet dan niet zijn: wat past bij het systeem van de gemeente, of de provincie, of het Rijk? – De burger met zijn vraag en zijn rechten, dát moet het maatgevende vertrekpunt zijn.
Dat vraagt niet om een kleine koerswijziging, maar om een volstrekt andere manier van werken. De overheid zal bijvoorbeeld moeten leren om IT-projecten veel slimmer aan te besteden, zodat ze krijgt wat ze nodig heeft en niet wat er op een plank ligt.
De overheid zal ook moeten versnellen, zodat we niet vandaag pas praten over een plan van een jaar geleden – met de experts van gisteren, bovendien.
Dat laatste is sowieso niet nodig, preek ik maar even voor eigen parochie. Onze branche gaat elke dag gecompliceerde digitale vraagstukken te lijf voor bedrijven: Nederland heeft zo’n beetje de meest bruisende digitale branche buiten Silicon Valley.
We hebben hier heus de denkkracht waarmee onze overheid zijn digitale inzet radicaal kan verbeteren – alleen: u vraagt die denkkracht tot nu toe niet aan tafel.
Wij zullen u daarom de komende tijd blijven bestoken: u, en de andere politici in Den Haag. Net zo lang tot u ons hoort.
We doen dat als professionals, maar ook als burgers die zich afvragen: wanneer wordt de overheid oplossingsgericht, in plaats van systeemgericht?
Wanneer wordt de overheid één gebruiksvriendelijke, laagdrempelige en vooral betrouwbare plek, waar iedere burger terecht kan met zijn vraag van dat moment?
Dat zijn de vragen in het Nederland van nu, en ze schreeuwen om antwoord.
Daarom zeggen wij: het kan niet langer wachten.
Het regeerakkoord dat u gaat maken moet niet alleen verstandig zijn, het moet vooral ook slim zijn; slimmer dan ooit.
Ivo Roefs,
voorzitter branchevereniging DDA
Ga naar www.hetslimsteregeerakkoord.nl en schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dan houden wij je op de hoogte van onze pogingen om Den Haag wakker te schudden over digitale zaken.