Digitale Euro in de strijd tegen financiële exclusie?

Met de opkomst van digitale valuta en de toenemende behoefte aan efficiënte en veilige betalingssystemen heeft de Europese Commissie deze zomer besloten om een digitale versie van de euro voor te stellen. Hoewel de daadwerkelijke lancering van deze digitale valuta pas op zijn vroegst in 2028 wordt verwacht is er nu al veel commotie rondom de invoering. Naast zorgen zijn er ook kansen die een digitale munt met zich meebrengt zoals de bevordering van toegang tot digitale financiële dienstverlening voor alle inwoners. In dit artikel meer over de veelbesproken digitale munt.

Wat is de digitale Euro? De Europese Digitale Euro (EDE) is een aanvulling op fysiek contant geld en elektronische betalingen via traditionele bankrekeningen. Hoewel we nu ook digitaal in euro’s handelen is er een wezenlijk verschil. Onze huidige digitale betalingen zijn overdrachten van vorderingsrechten die consumenten en bedrijven hebben op commerciële banken. Ofwel: privaat geld. De Europese Centrale Bank (ECB) houdt zich op dit moment slechts bezig met het uitgeven van fysieke euromunten en biljetten.

Door de digitalisering is de rol van de fysieke munten en biljetten steeds kleiner geworden, terwijl digitale transacties via commerciële banken een grotere rol hebben gekregen. Door deze grotere rol van privaat geld kan het omvallen van een commerciële bank grote gevolgen hebben. Met de Europese Digitale Euro wil de ECB het heft weer in eigen handen nemen door burgers en bedrijven een veilig en betrouwbaar digitaal betaalsysteem te verschaffen.

Gevolgen voor bedrijven Waar bedrijven nu veelal afhankelijk zijn van commerciële partijen (Visa & Mastercard) voor het ontvangen en versturen van digitale transacties kunnen zij straks ook gebruik maken van het systeem van de ECB. Dit moet de transactiekosten voor ondernemers drukken. Beide manieren van betalen gaan naast elkaar bestaan als het aan de ECB ligt. Het gebruik van de digitale Euro wordt wel beperkt tot een maximum van 3.000 euro per burger om onzekerheid en chaos op de bestaande financiële markt te voorkomen. Commerciële banken moeten het systeem van de ECB kosteloos gaan faciliteren voor partijen.

Overheidscontrole? Tijdens de bespreking van de Europese Digitale Euro in de Tweede Kamer stond het buiten vol met demonstranten. Zij vrezen dat de overheid straks mee gaat kijken met financiële transacties van inwoners en bedrijven. Volgens Brussel klopt daar niks van. De Europese Digitale Euro moet voldoen aan alle geldende Europese privacywetgeving en zou bovendien minder gegevens verzamelen dan de huidige commerciële partijen. De Tweede Kamer en demissionair-minister van Financiën Kaag hebben al duidelijk aangegeven de EDE niet te willen implementeren als er niet wordt voldaan aan de hoogste privacy-eisen.

Naar een inclusief digitaal betaalsysteem Naast zorgen biedt de Europese Digitale Euro ook kansen om de toegang tot (digitale) financiële diensten voor burgers te verbeteren. Zo heeft op dit moment een op de vijf burgers in de EU nog nooit een digitale betaling verricht (inclusief betalingen met een pinpas in een winkel). De huidige manieren van digitaal betalen leveren voor sommige burgers barrières op. Zo bestaan er transactiekosten, een minimumsaldo of uitgebreide documentatievereisten voor het openen van een rekening. De Europese Digitale Euro kan dit mogelijk tegengaan. Zo wil de Europese Commissie dat ook mensen zonder papieren toegang hebben tot online transacties via een oplaadbare betaalkaart. Hier moeten lokale postkantoren en bibliotheken een rol in gaan spelen.

Implementatie De exacte technische details van de Europese Digitale Euro zullen de komende jaren bekend worden gemaakt. De Europese Commissie heeft aangegeven dat de EDE op zijn vroegst in 2028 wordt ingevoerd.

Bronnen:

Europese Centrale Bank (ECB) –  Digitale Euro De Nederlandsche Bank (DBB) –  Waarom komt er misschien een digitale euro? Bruegel –  The value added of central bank digital currencies Europese Commissie (EC) –  Digital Euro Economic Governance and EMU Scrutiny Unit (EGOV) –  Digital euro’s legal framework Volkskrant –  De digitale euro komt eraan. Waarom en wat heb je eraan?