Het kabinet-Schoof heeft ambitieuze plannen om van de ‘digitale overheid’ een meer dienstbare, toegankelijke en menselijke organisatie te maken. Dat blijkt uit regeerprogramma dat het kabinet onlangs publiceerde. Het programma schetst het beeld van een overheid die de burger centraal stelt en zich proactief opstelt om in te spelen op de wensen en behoeften van die burger. Enkele voornemens sluiten aan bij onderdelen van de Sociale Digitale Standaard van Stichting Digitaal Burgerschap Nederland (DBN), een initiatief van Dutch Digital Agencies.
Meer dan alleen digitalisering
Het woord ‘digitaal’ is (opvallend) prominent aanwezig in het regeerprogramma, maar het kabinet benadrukt juist ook dat het gaat om meer dan alleen het digitaliseren van bestaande processen. Het kabinet benadrukt het belang van een menselijke aanpak, waarbij de overheid goed bereikbaar is voor burgers en bedrijven. Verder wordt expliciet aandacht besteed aan transparantie en het (beter) beschermen van persoonsgegevens.
Wettelijk recht op direct contact?
Het kabinet wil dat de overheid goed bereikbaar is voor de burger, niet alleen via digitale kanalen, maar ook aan het loket, telefonisch, schriftelijk. “Met de medeoverheden moeten we ervoor zorgen dat de afstand tussen de burger en de overheid zo klein mogelijk is”, aldus het regeerprogramma. Het kabinet realiseert zich dat dit vraagt om een “overheidsbrede” transformatie van publieke dienstverlening, goed geëquipeerde ambtenaren en andere manieren van denken, en overweegt een wettelijk recht op direct contact met de overheid in te voeren.
‘Digitale’ speerpunten uit het regeerprogramma:
- De burger centraal in dienstverlening: De overheid moet zich proactief opstellen en beter luisteren naar de wensen en behoeften van burgers. Er wordt onderzocht of een wettelijk recht op direct contact met de overheid geïntroduceerd moet worden.
- Eenvoudiger contact: Complexe regelgeving wordt teruggedrongen en de digitale dienstverlening wordt vereenvoudigd om het voor burgers en bedrijven makkelijker te maken om met de overheid in contact te komen.
- (Betere) gegevensbescherming: Het kabinet-Schoof wil de naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) versterken en de positie van de functionaris voor gegevensbescherming verbeteren.
- Transparantie en verantwoording: Burgers moeten inzicht hebben in hoe (geautomatiseerde) besluiten tot stand komen. De overheid moet transparant zijn over het gebruik van algoritmes en op die algoritmes moet ook voldoende toezicht zijn.
Nederlandse Digitaliseringsstrategie
Om de digitale ambities te realiseren, werkt het kabinet “met relevante partners” aan een nieuwe Nederlandse Digitaliseringsstrategie “die richting geeft aan de brede doorontwikkeling van waardengedreven en doelmatige digitalisering in de samenleving en binnen de overheid”.
In de komende weken worden de op Prinsjesdag gepresenteerde begrotingen van de verschillende departementen behandeld door de Tweede Kamer. In de week van 8 oktober staat de begroting Binnenlandse Zaken op de rol, waaronder de digitale overheid valt. Stichting Digitaal Burgerschap Nederland is blij te zien dat enkele speerpunten van het kabinet aansluiten bij de Sociale Digitale Standaard van DBN, en kijkt met interesse uit naar de begrotingsbehandeling.